Landnámskonan Auður djúpúðga nam land í Dalasýslu og reisti bæinn Hvamm.

Hún var kristin og segir sagan að hún hafi reist kross á Krosshólaborg og farið þangað til að biðja.

Kvenfélagskonur í Dölum reistu minnisvarða, steinkross um Auði djúpuðgu árið 1965. Við það tækifæri var útimessa við krossinn og mættu 600 manns.

Sumarið 2008 var sett upp söguskilti á staðnum.

Guðrún Ósvífursdóttir ein af aðalsöguhetjum Laxdælu er fædd og uppalin að Laugum.

Á Laugum er jarðhiti og var borað eftir heitu vatni 1964-1965. Öll hús á staðnum eru hituð upp með heitu vatni.

Yfirbyggð sundlaug byggð þar 1932. Heimavistarskólí var rekinn þar í mörg ár en nú er þar sumarhótel og skólabúðir á veturna.

Byggðasafn Dalamanna var opnað á Laugum 1977.

Nálægt Laugum er álfaborgin Tungustapi.

Auður djúpúðga kom þar, er hún var að leita að öndvegissúlunum sínum og snæddi dögurð.

Lítil kirkja frá 1934 er að Dagverðarnesi. Kirkjan var byggð úr við eldri kirkju frá 1848.

Húsafriðunarnefnd samþykkti árið 2009 að Dagverðarneskirkja skuli sett á skrá nefndarinnar yfir friðuð hús.

Fagurt útsýni er af Klofningi yfir Breiðafjörðinn, Snæfellsnes og Barðaströnd og þar er útsýnisskífa.

Hægt er að ganga á fjallið frá bænum Stakkabergi.

Um 890 nam Auður djúpúðga Dalalönd frá Dögurðará í utanverðri Hvammsveit til Skraumuhlaupsár í Hörðudal.

Bústað sinn reisti hún í Hvammi og þar bjuggu ættingjar hennar um langan tíma.

Auður var kristin kona. Ættfaðir Sturlunga, Sturla Þórðarson (1115-1183) bjó í Hvammi. Hann var 9. ættliður frá Auði djúpúðgu. Þar fæddust synir hans Þórður, Sighvatur og Snorri.

Árni Magnússon prófessor og handritasafnari (1663-1730) ólst upp í Hvammi. Prestar voru löngum þaulsætnir í Hvammi. Frá því um siðaskipta til 1944 sátu staðinn aðeins 15 prestar.

Skarð er bær og kirkjustaður á Skarðströnd. Hafa margar söguhetjur Íslendingasagnanna búið þar.

Einn af stórbændum þeim sem búið hafa á Skarði er Björn hirðstjóri Þorleifsson og kona hans Ólöf ríka Loftsdóttir. "Eigi skal gráta Björn bónda heldur safna liði" er haft eftir Ólöfu eftir að Englendingar höfðu vegið mann hennar árið 1467.

Skarðskirkja var lengi vel höfuðkirkjan í Skarðsþingum. Núverandi kirkja var endurbyggð 1914-1916. Í Skarðskirkju er margt um stórmerka gripi. Sem dæmi má nefna alabasturmyndir frá 15 öld og prédikunarstólinn sem er frá 17 öld.

Í Laxdælu er sagt frá því að Guðrún Ósvífursdóttir hafi löngum dvalið við laug á Laugum í Sælingsdal. Í Sturlungu er getið um baðlaugina og svo virðist sem hún hafa verið mikið notuð.

Talið er að laugin hafi eyðilagst í skriðuhlaupi en árið 2009 var hlaðin ný laug í nágrenni þess þar sem sú eldri er talin hafa verið og nefnist hún Guðrúnarlaug. Þá var einnig hlaðið blygðunarhús þar sem hafa má fataskipti.

Laugin er opin allt árið og er frítt í hana.

Eirikur rauði og konan hans Þjóðhildur reistu sér bú að Eiríksstöðum í Haukadal eftir því sem segir í Eiríks sögu rauða. Þar er talið að Leifur heppni og bræður hans séu fæddir.

Eiríkur var gerður útlægur af Íslandi fyrir víga sakir og leitaði þá landa í vestri. Fann hann land er hann nefndi Grænland. Þangað flutti hann með fjölskylduna árið 985 eða 986 og fjöldi fólks fylgdi honum.

Leifur kannaði Vínland árið 1000, fyrstur Evrópubúa, nær 500 árum á undan Kólumbusi. Leifur heppni er því meðal merkustu landkönnuða sögunnar. ´

Rústir Eiríksstaða voru kannaðar fyrir miðja síðustu öld og aftur 1997-1999. Kom þá í ljós skáli frá 10. öld og eru rústir hans sýnilegar. Skammt frá rústunum var reist tilgátu sem var vígt árið 2000, á 1000 ára afmæli landafunda Leifs í Ameríku. Við bygginguna var lögð áherslu á að styðjast við rústirnar, rannsóknir og fornt verklag.

Í bænum er lifandi starfsemir og fólk klætt að fornum sið fræðir gesti. Þá eru söguskilti á svæðinu og stytta af Leifi eftir Nínu Sæmundsson.

Á Jörfa stóð hin alræmda gleðisamkoma á hverju hausti á 17 öld. Hún var endanlega bönnuð árið 1708.